MARGRIET WESTERVAARDER
Openingsspeech van Pien Hazenberg:
In de beeldende kunst is het kinderportret net zo riskant als de zonsondergang. Je moet van goede huize komen, wil het geen fondante Kitsch worden. We kennen allemaal het huilende jongetje van Bragolin, dat zo vele huiskamers siert in de rustieke houten lijst, lang niet onverdienstelijk geschilderd, maar door het hoge suikerbeestgehalte van het onderwerp, rollen de tanden uit je mond. Toen Margriet mij vertelde dat ze dit keer veel kindertjes had geschilderd, was ik daar een beetje onzeker over. Margriet heeft, naar haar zeggen, met name de laatste jaren een warme voorliefde voor kinderen ontwikkeld. Ze gaat op ze af, pakt kleffe kleuterhandjes, loert in kinderwagens, roept: Aaaah! en Oooo!
Ik mis die aangeboren vertedering. Sterker nog: ik heb een huiver voor dreumesen. Ik vrees hun snotneusjes en hun talloze onwelluidende verdrietjes. Ook daarom was het even schrikken toen ik hoorde dat ik vandaag voor een aanzienlijk deel kinderhoofdjes zou bespreken. Maar ja, dacht ik, ik houd ook niet van kakkerlakken en ik geniet van de mooie plaatjes in de gids: Schadelijke insecten. Dit moet ook kunnen.
En Oh Jeee: ..... we worden helemaal ingepakt! De selectie kleuters en peuters van Margriet verovert je terstond en maakt in ieder geval één ding zonneklaar: Het gaat niet zo zeer om de affiniteit van de kijker met het onderwerp als wel van de MAKER. Onverbiddelijk sleept Margriet ons mee en maakt ons tot begeesterde deelgenoot van haar passie. Ik ben helemaal OM!
De lieflijkheid die de afbeelding op de uitnodiging belooft, overstijgt zij magistraal in deze confrontatie met een hele school aan diverse smoelen. Stout, boos, verwend, blijmoedige bravour, stille kwetsure. Boven een spierwit kraagje oogt een ontluisterd kopje, rood gelokt. Daarnaast een oosters jochie, de wangen in een uitbundige blos gekwast. Of een vlezig meisjesgezicht, gevangen in vlashaar, bekroond door een hartverscheurend strikje. Geen zoetigheid hier, maar intrigerende anekdote, humor en drama. Het is ook heel fraai in compilatie gehangen en het werk onderling ondersteunt elkaar weergaloos. Je zou het per blokje moeten kopen of per blok, per vierkante meter, per wand!! Het is een vrijblijvende suggestie. Maar voor de crisisgevoeligen onder jullie; bij de desk is voor 5 euro te verkrijgen de publicatie SOLO, 29 Mensengezichten van de hand van Margriet, een schitterende uitgave.
Zo toegewijd als Margriet is aan de koter, zo cynisch laat zij zich uit over het huwelijk. Kijk maar naar de serie echtparen onder de veelzeggende titel: en ze leefden nog lang... De enige echtgenoot, die vrolijk kijkt, is de montere meneer van het homo-paar. Die is ècht gay. Maar verder is het afzien. Een zuinig mondje, een getergde frons, eenzame ogen. De praktisch monochrome voorstellingen zijn meer dan expliciet en verwijzen, niet mis te verstaan, naar de treurnis van de getrouwde staat. We vatten natuurlijk meteen de ironische ondertoon, de knipoog, maar kennen we niet allemaal een of meer paren die beantwoorden aan deze prenten? Dit is wat deze koppen dóen:
Ze houden ons een spiegel voor en als we onszèlf er niet in herkennen, is er altijd wel een passende referentie. Daardoor komt het beeld ons nader. Margriet heeft er ook bewust voor gekozen om geen glas voor het papier te doen en zo zit het werk je nog meer op de huid.
Het jongste werk, de grote bladen, zijn op dik etspapier gemaakt. Voordeel van etspapier is dat het absorbeert, dat de vloei er dus inzit. Nadeel is: wat er staat, staat er. Daar kan je moeilijk meer aan sleutelen. Zoals de aquarellisten onder ons zo goed weten. Margriet buit heel vaardig het voordeel van het etsblad uit. We zien prachtige vervloeide partijen. Uit besmuikte achtergrond doemen indringende beelden op in roerloos isolement. Ze lijken te benadrukken, wat we heimelijk allemaal weten: door de diepste emotie ga je altijd alléén. Het poreuze papier en de natte penseel dragen zo mogelijk nog meer bij aan de dramatiek van de verstilde koppen. Maar Margriet schroomt niet om ook pasteus te werken in dekkende accenten, of met de spuitbus een soort 'sfumato' op te roepen. Soms maakt ze haar éigen spuitbus. Een lege Glassexflacon vult ze met verfmengsel of ze dondert er een blauwselblok doorheen. Als ooit de term 'gemengde technieken' op zijn plaats was, is dat wel bij Westervaarder, want ze is niet kinderachtig in haar materiaalkeuze. Ik geloof dat er niets is dat zij niet in haar werk zou willen, of kunnen gebruiken, van meubelwas tot ogenschaduw. En zo blijft het experiment er altijd in en vervalt de eenduidigheid nérgens in maniërisme. Integendeel, al die materialen worden zonder enige dogmatiek toegepast. Ik heb het al eerder van deze kansel geroepen: Margriet's grote kracht zijn haar intuïtieve vermogen en haar onbekommerde vertrouwen in het verloop der handelingen. In alle gevallen n.l. creëeren de koppen zichzèlf, weliswaar in dialoog met Margriet en onder haar virtuoze leiding, maar het concept staat van te voren níet vast. Het ontsluiert zich pas in het laatste stadium van het werk en blijft tot dan, ook een verrassing voor de maakster. Daarom is geen kop gelijk. Daarom is geen emotie gelijk.
En toch ligt in die emotie het bindmiddel. Dat is wat Margriet wil overdragen; de mens van binnen in al zijn gevoelsschakeringen. Dat is waar deze tentoonstelling over gaat en waarom hij naadloos aansluit bij het thema: Menselijk.
Het is een feest van herkenning, Margriet, dank voor deze omvangrijke collectie en voor de méér dan vriendelijke prijzen!
Lieve mensen, honderd ogen zijn vandaag op ons gericht. Kijk terug! En doe het met aandacht, er is veel moois te zien.
Open.
Pien Hazenberg (beeldend kunstenaar)
Klik op het icoontje om de tekst te openen.
dan de gratis Acrobat Reader