MARGRIET WESTERVAARDER
De tentoonstelling vond plaats in Pulchri Studio, Den Haag,
van 19 november t/m 8 december 2005.
Klik hier voor afbeeldingen 'koppen' uit deze expositie.
Tentoonstelling in Pulchri Studio op 19 november 2005
Openingsspeech van Pien Hazenberg:
Mijn grootmoeder was een spirituele vrouw.
Toen zij slecht ter been werd, begeleidde ik haar soms naar de séances, die zij wel eens bezocht. Oma was gek op alles wat mediamiek was. De spiritisten onder u kennen dat wel: je zit dan in een kring zoals op een truttig verjaarspartijtje, met een kop kruidenthee en een neuzelend muziekje op de achtergrond.
Het ziet er op het eerste oog allemaal redelijk profaan uit, tot het Medium in actie komt. Het Medium “treedt uit”, d.w.z. dat hij zijn geest als het ware uit zijn lichaam terug kan trekken om zo een vacant kanaal te vormen voor de aanwezige overledenen, die wat te vertellen hebben. Het medium weet op dat moment niet wíe zich aan gaat dienen, maar uiteindelijk meldt zich successievelijk een kleurrijk aantal “entiteiten”, allen met hun persoonlijke boodschappen en emoties.
Het oeuvre van Margriet Westervaarder heeft NIETS occults, maar de manier waarop haar werkproces zich voltrekt, doet mij denken aan het Medium van Oma en de opening die hij gewillig creëert, voor wie zich kenbaar wil maken.
Margriet vertelt over dit werk:
Er is geen plan vooraf. Hoewel IK het ben die de handelingen verricht, is er volledige overgave en bereidheid om te laten komen wat komen wil”. Zonder concept staat zij toe dat een beeld verschijnt, stelt zichzelf beschikbaar voor de keur aan variabele personages die zich in eerste instantie buiten haar expliciete intentie om, maar wel VIA HAAR manifesteert. Ik heb zelf altijd 1001 restricties en regels waar mijn werk bij voorbaat aan MOET voldoen. Het MOET lijken, het Moet actueel zijn,
dramatisch, maar niet pathetisch enz. enz. Daarom vind ik Margriets werkwijze zo pmerkelijk! Margriet fungeert in oorsprong als medium, de koppen komen op hun eigen houtje door en WIE er dan komt is voor haar steeds weer een verrassing. Zij laat komen wat komen wil.
En dat geldt ook voor haar MATERIAALKEUZE. Zij begint niet gericht aan een olie of aquarel. Zij grijpt naar wat voor handen ligt en begint. Vervolgens denkt ze: “Welke kant wil de kop op?” Nou, de kop wil even pigment of krijt. En als het pigment op is, grijpt ze naar de schoensmeer, is er geen krijtje in de buurt, dan pakt ze haar lippenstift. Zo kan het werk behoorlijk gelaagd worden, kreunt het papier vaak onder de aanslag van technieken. Soms ook geeft ze slechts een minimum, niet meer dan een
dunne scherpe lijn, in het wit geëtst. Daar is het werk MIJ eigenlijk het meest dierbaar.
Het resultaat is hoe dan ook, uiteindelijk wat de KOP wil. De kop in wording kan zelfs onverhoeds een andere identiteit kiezen. Een grijsaard wil zich soms gedurende het werkproces b.v. onverwacht transformeren in een jonge vrouw, vertelt Margriet, de kleuter kan veranderen in een Christusgezicht. Sommige koppen wensen geheel in het ongewisse te blijven. Bakvis of hoerenmadam? Je mag erin zien wat je wilt”, zegt ze, “elke beleving is waar”.
Wie denkt dat het werk van Westervaarder door dit alles van willekeur getuigt, vergist zich. Niet alleen vergt het vaardigheid en virtuositeit om op deze intuïtieve wijze tot zo’n inzending te komen maar het zal u niet ontgaan dat we hier vandaag heftig geconfronteerd worden met diep emotionele fysionomieën.
Dominante smoelen, beschadigde Ego’s, maar ook koddige koppen, eigenwijze tronies, een dom gezichtje met een badmuts, bijna cartoonesk. Het zal u ook opvallen dat we deze mensen niet kennen, maar ze wel hérkennen. Deze koppen geven zich bloot. We kijken dwars DOOR het beeld IN de ziel.
Niet alleen om het handzame formaat en de billijke prijs maar bovenal om die spontane kwaliteit, mag een prent van Westervaarder eigenlijk niet ontbreken aan de collectie van een selectieve verzamelaar.
Maar voor iedereen ligt hier vandaag de schitterende publicatie SOLO. Een fraaie uitgave van Kwak & Van Daalen & Ronday. 29 Mensengezichten: de mens van binnen,
vertaald naar de buitenkant, gevoelig in beeld gebracht door Margriet Westervaarder.
Blijkbaar is er veel menselijke affiniteit in me opgeslagen”, zegt de kunstenares.
Blijkbaar, Margriet. Je wérk mag dan niets occults hebben, JIJ bent uitgesproken mediamiek voor de menselijke emotie. Mijn oma zou ook erg tevreden zijn.
Klik op het icoontje om de tekst te openen.Onderstaande tekst werd geschreven voor de tentoonstelling, maar is voor alle KOPPEN van toepassing.
MARGRIET WESTERVAARDER 'KOPPEN'
Expositie in Pulchri’s Voorhoutgalarie november/december 2005
“IK GEBRUIK DE BUITENKANT VAN HET GEZICHT OM DE BINNENKANT UIT TE DRUKKEN”
In 2002 exposeerde Margriet Westervaarder haar fotowerk en monoprints/gemengde technieken in Pulchri’s Voorhoutgalerie. Hoewel ze nog steeds vergelijkbaar werk maakt, laat ze nu werk zien dat zowel qua inhoud als techniek volstrekt anders is.
Ze toont KOPPEN waarvan ze zelf zegt: “Ik gebruik de buitenkant van een gezicht om de binnenkant uit te drukken”
Doorgaans is er sprake van emotionele portretten. Veel verschillende gevoelens en karakters vinden hun weg naar het papier: argeloze kinderen, baby’s, mannen en vrouwen van allerlei leeftijden, - verbaasde, dominante, teruggetrokken, zelfverzekerde, boze of verstilde figuren. Ook typische meneren en mevrouwen of grappige personages. Hier en daar komt ook tekst voor. ” Ik sta mezelf gewoon maar alles toe” , zegt ze, “de enige maatstaf is kwaliteit”.
Soms zijn de figuren expliciet, dan weer geven ze zich moeizaam prijs, soms zijn ze subtiel, dan weer is er sprake van een complexiteit van tegendelen. Het kan voorkomen dat het onduidelijk is of we een kindje zien of een ouder iemand, of we een man zien of een vrouw.
Dé waarheid bestaat niet”, zegt ze, “elke beleving is waar”. Dat er geen sprake is van dé waarheid,hangt samen met haar manier van werken:
Het werkproces is intuïtief en zoekend. Het werk ontstaat al doende, in het nu. Er zijn geen intenties vooraf, zelfs de gekozen werkmaterialen zijn aan het begin van het werkproces tamelijk toevallig. Ze ervaart het werkproces als een dialoog: “Ik communiceer mét en reageer óp het werk in wording, waarbij ik me de vraag stel: wat zie ik? wie is dat? hoe kan ik het werk sterker maken? of –indien nodig- hoe gooi ik alles omver om op hetzelfde papier iets nieuws te starten? Hoewel ík het ben die alle handelingen verricht, is er evenzeer sprake van overgave, een bereidheid om te laten komen wat komen wil.”
Tijdens het werken aan een kop zijn er twee aandachtspunten: enerzijds de mens die al werkend te voorschijn komt: wat voor mens is dit, hoe voelt hij of zij zich? Hier gaat het om de binnenkant van de mens en hoe zich dat vertaalt naar de buitenkant, de kop. Anderzijds is de vormgeving belangrijk, de beeldelementen van lijn, verhoudingen, plaatsing op het vlak, kleur, huid, licht-donker, invulling en leegte, gelaagdheid. Soms vraagt de “persoon”om een ingreep, soms vraagt de tekening dat. Kop én tekening, inhoud én vorm, beiden zijn essentieel.
Op de tentoonstelling is een keuze te zien uit zo’n 750 koppen. De totale serie kan beschouwd worden als één groot werk, tegelijkertijd bestaat ze uit individuele, autonome karakters/tekeningen. Eerder vonden in Pulchri kleine presentaties van de koppen plaats, dit is echter de eerste grote presentatie van het werk.
Bij de expositie is ook een publicatie verschenen: “SOLO”, een uitgave van Kwak & Van Daalen & Ronday. Het fraai vormgegeven boekje bevat 29 tekeningen. De inleidende tekst werd geschreven door Pien Hazenberg , die ook het openingswoord van de tentoonstelling verzorgt.
Meer informatie over werk en lessen zie vind je elders op deze website.
Zie ook 'recent werk'